Gesprekken met Dirk Moerbeek

Piet Baancen 2037 Gesprekken met Dirk Moerbeek
Tricky Dicky Productions Ltd, Nieuwolda.
80 blz, 22 kleurenafbeeldingen
Niet meer in druk.

Tekst achterflap:

In 2037, op 80-jarige leeftijd, blikt Dirk Moerbeek terug op zijn leven als kunstenaar in een serie gesprekken met de bekende kunstcriticus Piet Baancen.

Ter gelegenheid van het eindexamen aan de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten in Den Haag is het gedeelte van de gesprekken die over de academietijd gaan, gebundeld in deze uitgave.

Moerbeek, die doorgaans weinig toelichting wenst te geven op zijn werk, is in de gesprekken opmerkelijk uitvoerig in zijn commentaar. Dit boek vormt dan ook een leerzame introductie voor diegenen die zich willen verdiepen in het werk van Dirk Moerbeek.

Fragment:

Piet Baancen: Hoe kon u met zo'n gedachte, dat kunst bovenal functieloos is, nog kunst maken?
Dirk Moerbeek: Het idee dat kunst wel eens geen functie zou kunnen hebben, vond ik juist zeer inspirerend. Het relativeerde de hoogdravendheid van de mens bij het formuleren van de zin van zijn bestaan. Bij alles wat de mens doet, probeert hij een zingevende functie te bedenken. Het idee dat het leven misschien helemaal geen betekenis heeft, is voor velen kennelijk ondraaglijk.

Maar heeft kunst dan geen communicatieve functie?
Dat is een veelgehoorde functie die men aan kunst heeft gegeven. Maar het druist in tegen het gezonde verstand. Het is onlogisch. Stel, ik heb een bepaald idee of gevoel dat ik aan het publiek bekend wil maken. Kortom, ik heb een boodschap. En vervolgens grijp ik naar mijn penselen en verftubes. Het zal duidelijk zijn dat dat niet de meest voor de hand liggende oplossing is. Als ik echt gericht zou zijn op het uitdragen van mijn boodschap, dan had ik er beter aan gedaan om op tv te komen. Of had ik beter een reclamecampagne kunnen voeren. Of een politieke partij oprichten. Maar nee, niets van dat alles. Ik begin verf op een doek te smeren. Dat is vragen om niet gehoord te worden. En ik maak het nog erger door in mijn schilderijen een enorme gelaagdheid aan betekenissen aan te brengen. Zodat de weinige toeschouwers die het al zien, hun hersenen moeten pijnigen om mijn boodschap volledig te begrijpen. Slechts een handjevol toeschouwers zal niet afhaken en mijn boodschap begrijpen.

En functies als troost, therapie, protest, engagement, zelfexpressie?
Ook in die gevallen geldt dat het niet erg doelmatig is om verf op een doek te gaan smeren. Als je getroost wilt worden, vraag het iemand van wie je houdt. Als je wilt protesteren, organiseer een protestactie. Als je emotionele problemen hebt, ga in therapie. Als je geëngageerd wilt zijn, ga in de politiek. Als je verliefd ben, maak er werk van.

En als je wilt schilderen, ga dan verf op een doek smeren?
Juist! Stel het plezier dat je hebt met het bedenken en maken van kunst boven een of andere functionaliteit van je kunst.

Maar heeft kunst dan volgens u helemaal geen functie?
Jazeker wel. Het houdt de mensen van de straat. Zodat ze minder tijd hebben om kattenkwaad uit te halen. Wat dat betreft kan ik mij vinden in het beeld dat kunst de tegenpool is van oorlog.